Nieuwleuser imker hard getroffen door 'verdwijnziekte'

Imker Henk Meulenbelt uit Nieuwleusen houdt al vanaf zijn twaalfde (honing)bijen. Wat hij de laatste jaren heeft meegemaakt met zijn bijen, is echter totaal nieuw voor de nu 65-jarige Nieuwleusenaar. Maar liefst 150 van zijn 180 bijenvolken waren in de lente van 2007 spoorloos verdwenen. Van de honderd bijenvolken die hij in 2008 weer had opgebouwd, hebben er echter weer 96 de lente van 2009 niet gehaald. En dat heeft grote gevolgen. De Imkerij van Henk Meulenbelt in Nieuwleusen is normaal gesproken goed voor de bestuiving van appel- en perenbomen bij zo'n 120 fruitteeltbedrijven. Dit jaar heeft Henk Meulenbelt alle aanvragen moeten afwijzen. Hij heeft de komende jaren nodig om nieuwe volken te telen.

De 'verdwijnziekte' wordt dit fenomeen onder bijenhouders genoemd. Over de oorzaak kan alleen nog worden gegist.

"Ik heb mijn hele leven nog nooit meegemaakt dat bijen uit de kast verdwenen zijn", vertelt Meulenbelt onder het middageten in zijn woonkamer. Ieder jaar sterven er bijen(volken), ook bij hem. "Maar dan liggen ze onder in de kast. Nu is er helemaal niks." Zo laat hij zien als hij - buiten bij zijn schuur - een willekeurige kast open trekt. In de raten zit honing, maar van het volk geen spoor.

Helemaal verrast was Meulenbelt niet. Afgelopen najaar zag hij al volken verdwijnen. Bij het voeren (met suiker) zag hij dat ze weg waren. "Ik was er de hele winter al niet gerust op."

Een tien procent 'uitval' na de winter is voor Meulenbelt normaal. Nu komt hij op ruim tachtig procent uit. "En de dertig volken die over zijn, zijn ook geen gezonde, dikke populaties. Normaal zitten er tussen de 25.000 é 50.000 bijen in een kast, nu zijn het een keer 10.000 en dat is nog veel", zegt Meulenbelt.

De Nieuwleuser imker is niet de enige die door deze 'verdwijnziekte' is getroffen. Een jaar of drie geleden waren er al meldingen van dit fenomeen uit de Achterhoek en Duitsland. Vorig jaar hoorde Meulenbelt verhalen uit Deventer en omstreken, nu is het dus nog noordelijker getrokken. In Amerika speelde de ziekte, waar het 'Colony Colapse Disorder' wordt genoemd, daarvoor al.

Meulenbelt is ook in de regio lang niet de enige en vindt het daarom ook geen probleem om er over te vertellen. 'Hier in de buurt zijn bij iedere imkervereniging wel enkele leden door de bijensterfte alles of een deel kwijtgeraakt. In de Achterhoek waren er imkers die eerst stelden dat alleen de slechte bijenhouders werden getroffen, maar daar zijn ze van terug gekomen. Sommigen treft het ook twee jaar achter elkaar", weet Meulenbelt, die zelf in de imkerij rolde door zijn vader die ook bijen hield.

Zo mysterieus als de bijen opeens verdwijnen, zo gissen is het ook naar de oorzaak. Eén veronderstelling is dat de gsm-masten en het massale gebruik van mobiele telefoons en andere hightech apparaten de bijen 'van slag' maken. Het navigatievermogen van de diertjes zou door de straling van die apparaten worden verstoord, waardoor de bijen de weg naar de kast of korf niet meer kunnen vinden. Of dit klopt wordt zowel in Amerika als Duitsland onderzocht. Een Duitse onderzoeker heeft bijvoorbeeld al ontdekt dat bijen weigeren terug te keren naar hun kast, wanneer een mobiele telefoon in de buurt is.

In Nederland denken veel imkers dat de 'verdwijnziekte' wordt veroorzaakt door 'gewone' bijenziektes als nosema en varroamijt.

"En dat in combinatie met deze zachte winter. Ik heb liever een harde winter. Dan blijven de bijen meer op een tros zitten en houden ze elkaar warm", aldus Meulenbelt.

Hij runt samen met zijn vrouw Dinie en de kinderen de imkerij Het Korfje. Door de verdwijnziekte hebben ze eigenlijk een verloren seizoen. Via collega-imkers krijgt de imkerij nieuwe volken, zodat ze volgend jaar weer verder kunnen. Normaliter stonden de vele bijenvolken van Meulenbelt bij diverse fruittelers voor de broodnodige bestuiving.

Ze nemen hun verlies nuchter op. "Ach, we zijn boeren. Wij hebben van onze ouders nog geleerd om te sparen. Mijn vader zei vroeger al: 'Het kan je beter achter in de stal gebeuren, dan in het voorhuis'."

Bron: De Stentor - Vechtdal van 26 april 2007
http://www.destentor.nl/regio/vechtdal/article1352013.ece

Zo dramatisch als afgelopen winter heeft imker Henk Meulenbelt uit Nieuwleusen het nog nooit meegemaakt. Van de honderd bijenvolken die hij vorig jaar nog had, hebben er vanwege een dramatisch slechte winter 96 de lente niet gehaald. En dat heeft grote gevolgen.

Imkerij Het Hofje in Nieuwleusen is normaal gesproken goed voor de bestuiving van appel- en perenbomen bij zo'n 120 fruitteeltbedrijven. Dit jaar heeft Henk Meulenbelt alle aanvragen moeten afwijzen. "De bijen zijn massaal gestorven. Ik heb de komende jaren nodig om nieuwe volken te telen."

Wat er ten grondslag ligt aan de enorme bijensterfte is voor de meeste imkers lastig inschatten. Sommigen denken aan de mysterieuze 'verdwijnziekte', waarbij bijen plotsklaps en zonder aanwijsbare reden weg zijn. Maar imker Meulenbelt gelooft er niet in. "Volgens mij heeft het te maken met het gebrek aan stuifmeel op de heide. Ik ben daar voor de winter met mijn volken heen geweest zodat ze voedsel konden verzamelen voor de larven. Maar ik vermoed dat ze te weinig hebben kunnen vinden."

De imker uit Nieuwleusen heeft al ruim een halve eeuw ervaring met bijen, maar zegt nog nooit zo'n slachting te hebben ervaren als dit jaar (2009). "Twee jaar geleden was het ook slecht, maar zoals afgelopen winter is ook voor mij een nieuwe ervaring."

Behalve dat het voor de bijen en imkers een hard gelag is, zullen ook consumenten gaan merken dat de winter meedogenloos was. Volgens Gerrit Jan Spijker van de bijenvereniging Ommen gaat het de laatste jaren al slecht. "En niet alleen in Nederland maar wereldwijd. Overal worden momenteel onderzoeken gedaan naar de oorzaak van de sterfte, maar helemaal duidelijk is het nog niet."

Bijen zijn zeer belangrijk voor de landbouw, omdat veel vruchten bestuifd moeten worden. Appels, peren en aardbeien bijvoorbeeld. " Uit onderzoek blijkt dat in de Verenigde Staten bijen de derde belangrijkste diersoort voor de landbouw zijn. Na rund en gevogelte. Als het met de bijenpopulatie slecht gaat, heeft dat ook gevolgen voor de fruitteelt. De prijzen zullen stijgen."

Voor de lokale imkers geldt bovendien dat een bijverdienste door de verkoop van honing flink achteruit loopt. Spijker: "Ook die prijs zal waarschijnlijk stijgen. Hoe minder bijen, hoe minder honing."

Voor imker Meulenbelt is de lol van het bijenhouden nog lang niet verdwenen. "Dit is een tegenslag, maar ik ben al met bijen bezig sinds mijn twaalfde. Daar stop je niet zomaar mee."

Bron: De Stentor - Vechtdal van 21 april 2009
http://www.destentor.nl/regio/vechtdal/4848152/De-honing-wordt-dit-jaar-...

Reportage van TV Oost van 3 augustus 2009 met toelichting van toxicoloog Dr. Henk Tennekes:
http://www.rtvoost.nl/programma/programma.aspx?pid=332&datum=3-8-2009

Recent