Bijensterfte, oorzaken en gevolgen

Toxicoloog Dr. Henk Tennekes is er van overtuigd dat de massale bijensterfte in het Groene Hart in 2008 en in Almere in 2009 niet los staat van de hoge concentratie insecticiden in het oppervlaktewater. Extreme normoverschrijdingen van het voor bijen zeer giftige insecticide imidacloprid zijn vanaf 2004 gemeten in het oppervlakte water van Boskoop, Waddinxveen en Nieuwerkerk aan den Ijssel. Ook in Almere zijn sinds 2004 extreme normoverschrijdingen in het oppervlaktewater gemeten van verschillende voor bijen zeer giftige insecticiden (imidacloprid, propoxur, malathion, en parathion-methyl).

Tennekes betoogt dit in het Algemeen Dagblad van dinsdag 14 juli 2009 en in Almere Vandaag van 10 juli 2009.

‘Oorzaak bijensterfte is vervuild water’
Door SANNE VAN DER KOLK, dinsdag 14 juli 2009

GROENE HART - Toxicoloog Henk Tennekes gelooft niet in toeval. Dat de regio Boskoop in 2008 een hoge bijensterfte kende, staat volgens hem niet los van de hoge concentratie imidacloprid in het oppervlaktewater.
afbeelding vergroten De bij is onmisbaar voor de fruitteelt. FOTO HANS VAN HOGEVEEN
,,De concentraties liggen rond Boskoop regelmatig meer dan duizend keer boven de norm,’’ verklaart Tennekes.

De metingen liegen er niet om. Vooral in de zomermaanden van 2006 steeg de concentratie naar hoge waarden. ,,Deze vervuiling gaat samen met de massale bijensterfte,’’ beweert Tennekes steevast. ,,Een bij die dit water krijgt om ‘in te winteren’ zoals dat heet, gaat dood. Dit is giftig water. Dat moet iedereen toch begrijpen. Jullie hebben in het Groene Hart echt te maken met zware milieuvervuiling.’’

Tennekes wil graag in gesprek met imkervereniging Midden Holland over dit onderwerp. Zeker omdat voorzitter Maap Groenendijk onlangs nog zei dat de oorzaak van de bijensterfte niet in het gebruik van pesticiden zou liggen. ,,Misschien kent de vereniging de cijfers van Rijkswaterstaat niet,’’ zegt Tennekes. ,,Je ziet pesticiden ook niet in een bijenkast. Maar het zijn wel sluipmoordenaars.’’

Tennekes heeft inmiddels wel een medestander gevonden in het Alphense SP-raadslid Ronald Pleij. ,,Ik maak me grote zorgen en wil me na de zomervakantie volop inzetten voor de bij,’’ aldus Pleij. ,,We moeten meer over bijen vertellen in het onderwijs, hoe meer aandacht er voor is, hoe groter de kans dat daar weer een imker uit voortkomt.’’

Maar ook wil Pleij dat de mensen de bij meer accepteren. ,,Mensen zijn veel te huiverig voor dit beestje. Op een terras raken ze al snel in paniek als er één voorbij vliegt en zit er eentje in je spouwmuur, dan laten ze ’m gelijk wegspuiten. De bij hebben we keihard nodig, Einstein zei al: zonder bijen is de mensheid binnen vier jaar uitgestorven.’’

Wat Pleij betreft krijgt Alphen ook wat meer bijvriendelijke bloemen in de bakken. Ook wil Pleij samen met toxicologen de kwekers benaderen.

Bron: Algemeen Dagblad http://www.ad.nl/groenehart/3368366/lsquoOorzaak_bijensterfte_is_vervuild_waterrsquo.html

Het Hoogheemraadschap van Rijnland heeft in 2005 en 2006 op 5 locaties van boomteelt in Boskoop maandelijks gedurende het hele jaar de bestrijdingsmiddelen in oppervlaktewater gemeten. De hoogste gemeten concentratie van het voor bijen zeer giftige insecticide imidacloprid lag in 2005 meer dan 900x boven de norm en in 2006 meer dan 400x boven de norm.

Bronnen: http://www.rijnland.net/aspx/download.aspx?File=/contents/pages/4967/mee...
http://www.rijnland.net/aspx/download.aspx?File=/contents/pages/4967/agr...

In het nabije Waddinxveen werd in 2007 een overschrijdingswaarde van imidacloprid gemeten die meer dan 4000x boven de norm voor oppervlaktewater lag. In Nieuwerkerk aan den Ijssel werd in 2004 een imidacloprid concentratie in het oppervlaktewater gemeten die meer dan 2500x boven de norm lag.

De metingen zijn afkomstig van de verschillende waterschappen en waterbeheerders: Bestrijdingsmiddelenatlas

De (ad hoc) MTR (maximaal toelaatbaar risiconiveau) norm voor imidacloprid in 2004-2006 was 13 nanogram per liter. In 2008 is de wettelijke MTR vastgesteld op 67 nanogram per liter. Ook met de wettelijke MTR is er sprake van extreme normoverschrijdingen in het Groene Hart, en van imidacloprid concentraties die vrijwel zeker bijensterfte hebben veroorzaakt. Voor verdere informatie over de giftigheid van imidacloprid voor water insecten:
http://www.bijensterfte.nl/nl/node/102

Situatiebericht over de bijensterfte in het Groene Hart: http://www.bijensterfte.nl/nl/node/90
---

'Insecticide zorgt voor bijensterfte'
Gepubliceerd op 10 juli 2009

almere/liset van ravenzwaaij -

Het oppervlaktewater van de regio Almere heeft een zeer hoge dosering van het bestrijdingsmiddel imidacloprid. Dit zou volgens toxicoloog Henk Tennekes de aanleiding kunnen zijn voor de extreme bijensterfte in Almere de afgelopen jaren. Dit jaar is bijna de helft van alle Almeerse bijenvolkeren omgekomen.

,,De bijensterfte in Almere kan gelinkt worden aan de aanwezigheid van imidacloprid'', meent Tennekes. ,,In een aantal kasten zijn er resten van het bestrijdingsmiddel terug gevonden. In Flevoland is er sprake van bieten- en aardappelteelt, die telers maken gebruik van imidacloprid waardoor de aanwezigheid van het middel de normering overschrijdt. Dit is ook het geval in de provincies Noord-Holland en Zuid-Holland, waar de bijensterfte eveneens hoog uitvalt.''

Tennekes heeft onlangs met andere bezorgde wetenschappers de petitie 'Stop de Bijensterfte' opgezet en wil deze in oktober aan de Tweede Kamer presenteren. ,,Er zijn namelijk genoeg andere bestrijdingsmiddelen die geen gevaar vormen voor de bijen, maar de minister lijkt hier niets van te willen weten. Als er nu niet snel iets verandert, dreigt de bij binnen enkele jaren te verdwijnen en dat heeft verstrekkende gevolgen voor onder meer de voedselproductie.''

Bijendeskundige Romeé van der Zee onderzoekt al een aantal jaar naar de mogelijke oorzaken van bijensterfte. ,,Ik begrijp de verontrusting van Tennekes, maar we moeten echter nog beginnen met onderzoeken in hoeverre de mate van bestrijdingsmiddelen invloed heeft op de sterfte", laat de onderzoekster weten.

,,Bijen sterven namelijk niet door één enkele oorzaak, het is een combinatie van verschillende factoren. Maar ik acht het heel goed mogelijk dat het gebruik van insecticiden daar één van zou kunnen zijn.''

Bron: Almere Vandaag http://www.almerevandaag.nl/nieuws/almere/article4915180.ece/Insecticide_zorgt_voor_bijensterfte

Waterschap Zuiderzeeland heeft onlangs een rapport uitgebracht over de bestrijdingsmiddelen die zijn gemeten in het oppervlaktewater van Flevoland in 2006 en 2007. Vooral het insecticide imidacloprid (Gaucho) overschrijdt veelvuldig de norm.

Bron:
http://www.zuiderzeeland.nl/actueel/persberichten/@114552/pagina/

In Almere zijn sinds 2004 hoge normoverschrijdingen in het oppervlaktewater gemeten van verschillende voor bijen zeer giftige insecticiden :
IMIDACLOPRID (11-5-2004): 58x boven de norm; (11-5-2006): 77x boven de norm;
PROPOXUR (12-6-2006): 100x boven de norm;
MALATHION (27-9-2006): 5x boven de norm;
PARATHION-METHYL: (21-7-2005): 90x boven de norm; (22-8-2006): 11x boven de norm.

De metingen zijn afkomstig van de verschillende waterschappen en waterbeheerders: Bestrijdingsmiddelenatlas

Situatiebericht over de bijensterfte in Almere: http://www.bijensterfte.nl/nl/node/89

Voor meer informatie, bekijk ook de Studium Generale lezing Insecticiden en de Bijensterfte, Dr. Henk Tennekes Studium Generale Leiden 11 juni 2009.